Yeni müfredatta, dünyada değişen hal ve gereksinimlere göre tekrar düzenlenebilecek biçimde elastik bir yapı benimsendi.
Milli Eğitim Bakanlığınca, "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" ismini taşıyan yeni müfredat taslağı, "https://gorusoneri.meb.gov.tr/" adresinden kamuoyunun görüşüne sunuldu.
Yeni müfredat, ileriki eğitim öğretim yılından itibaren okul evveli, ilkokul birinci sınıf, ortaokul beşinci sınıf ve lise dokuzuncu sınıflarda kademeli biçimde uygulanmaya başlanacak.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, hazırlanan yeni öğretim uygulamalarına esas oluşturdu.
Bu bağlamda, yeni öğretim uygulamalarının sahip olunan uygulamalardan değişiklaşan pek çok tarafı bulunuyor.
Yeni müfredat, orjinal bir eğitim felsefesi içeriyor. Yeni model ile milli bilince sahip, ahlaklı, erdemli, milleti ve insanlık amacıyla yararlı ve güzel olanı gerçeklştirmeyi uygun edinmiş, vücut, zihin, kalp ve ruh bütünlüğüne sahip bilge nesiller hedefleniyor.
Yenilenen uygulamalar kademe ve sınıf seviyelerine göre şöyle: "Okul evveli öğretim uygulamaı-3-5 yaş, ilkokul-ortaokul kademeleri amacıyla fen bilimleri dersi 3-8. sınıf, yaşam bilgi kapasitesi dersi 1-3. sınıf, ilkokul matematik dersi 1-4. sınıf, ilkokul Türkçe dersi 1-4. sınıf, insan hakları, vatandaşlık ve demokrasi dersi 4. sınıf, ortaokul matematik dersi 5-8. sınıf, ortaokul Türkçe dersi 5-8. sınıf, sosyal bulgular dersi 4-7. sınıf, TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi 8. sınıf, din kültürü ve ahlak bilgi kapasitesi dersi 4-8. sınıf.
Lise kademeleri amacıyla biyoloji dersi 9-12. sınıf, coğrafya dersi 9-12. sınıf, felsefe dersi 10-11. sınıf, fizik dersi 9-12. sınıf, kimya dersi 9-12. sınıf, matematik dersi 9-12. sınıf, TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi 12. sınıf, tarih dersi 9-11. sınıf, Türk dili ve edebiyatı dersi 9-12. sınıf, din kültürü ve ahlak bilgi kapasitesi dersi 9-12. sınıf."
Yeni müfredatta ilaveten Din Öğretimi Genel Müdürlüğünce güncellenen seçmeli ders uygulamaları da yer aldı.
Sadeleştirilmiş içerik
Yeni müfredat çalışmalarında ülke bazlı oluşturulan karşılaştırmalarda, sahip olunan müfredatın muadillerinden 2 kata yakın bir seviyede daha ağır bulunduğu belirlendi. Bilgi erişiminin zor bulunduğu dehemmiyetlerde oluşturulan müfredatların dünya çapında de revize edildiği ve bilgi edinmedeki kolaylıklardan hareketle seyreltilmeye gidildiği belirlenmesi yapıldı. Yapılan araştırmalarda sahip olunan müfredatın öğrenme çıktılarının incelenen ülkelere göre yüzde 50 çok bulunduğu belirlendi. Bu kapsamda yeni müfredatta yüzde 35'lik oranda bir seyreltme yapıldı.
Yetkin ve erdemli insanı önceleyen öğrenci profili
Yeni müfredat ile ilk kez yeni bir öğrenci profili tarifi da yapıldı. Buna göre, müfredatın amaçladığı öğrenci, "yetkin ve erdemli insan" olarak tanımlandı. Yetkin ve erdemli insanı önceleyen öğrenci profili, yeni müfredatta ana merkeze alındı. Sadece akademik başarılara odaklanmanın doğru olmadığı, her bir öğrencinin kendisine özgü potansiyeli bulunduğu belirlenmesine öncelik verildi.
Yetkin ve erdemli insan, ruh ve vücut bütünlüğü, bilgi ve bilgelik, geçmişten geleceğe eğitim prensibi, değerler, ahlaki şuur ve estetik bakış açısına sahip olma prensipleri üzerinden tasarlandı.
Öğrenci profili oluşturulurken zamansal bütünlük, ontolojik bütünlük ve epistemolojik bütünlüğü sağlama beraberinde aksiyolojik olgunluk da ehemmiyete alındı.
Yetkin ve erdemli öğrenci profilinin fakat çok yönlü bir gelişim ile meydana çıkabileceğinden yola çıkılan müfredatta, öğrencilerin hem kendisi hem de toplum amacıyla daha sıhhatli ve dengeli bir insan olması, çok yönlü bir bilgi ve düşünme yelpazesi ilerletmesi hedeflendi. Bu bakış açısıyla eğitim sürecinin anlık başarılarıyla değil, proses olarak ele alınması odağa alındı.
"Erdem-değer-eylem Modeli" ilk kez geliştirildi
Yeni müfredatta ilaveten ilk kez "Erdem-değer-eylem Modeli" de yer aldı. Değerlerin eğitim sürecinde natural proses içersinde edinilmesi amacıyla orjinal bir yaklaşımla geliştirilen bu modelde "adalet", "saygı" ve "sorumluluk" üst değerler olarak ele alındı. Hem de duyarlılık, merhamet, estetik, temizlik, sabır, tasarruf, çalışkanlık, mütevazılık, mahremiyet, sıhhatli yaşam, sevgi, dostluk, vatanseverlik, yardımseverlik, dürüstlük, aile bütünlüğü, istiklal değerlerinin uygulamalar içersinde işlenmesiyle içsel ahenge sahip "huzurlu insan", "huzurlu aile ve toplum", "yaşanabilir çevre" hedeflendi.
Beceri merkezli öğretim uygulamaı
Öğretim uygulamalarında, öğrencilerin edinmesi beklenilen öğrenme çıktıları, bilgi ve alana özgü yeteneklerle birleştirildi ve "yetenek esaslı bir uygulama yapısı" oluşturuldu.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinde "bütüncül eğitim yaklaşımı" gereği bilgi, yetenek, eğilim, tutum-davranışlar ile değerler ilişkilendirildi.
Soyut kanaatleri eyleme dönüştüren kavramsal yetenekler
Temel, bütünleşik ve üst seviye düşünme yeteneklerinden meydana gelen "kavramsal yetenekler", öğrenme yaşantıları ile kuvvetli biçimde ilişkilendirilerek öğretim uygulamalarında daha görünür ve fonksiyonel duruma getirildi.
Sosyal-duygusal öğrenme yetenekleri
Sosyal-duygusal öğrenme yetenekleri, öğretim uygulamalarının bir bileşeni olarak ele alındı. Bu yetenekler, öğrenme çıktılarıyla direk ilişkilendirildi.
Öğrencinin aktif bulunduğu uygulama
Yeni müfredatta, eğitim öğretim proseslerinde öğrencilerin aktif biçimde katılımlarını sağlayacak öğrenme yaşantıları tasarlandı.
Bireysel değişiklıkları merkeze alan ve yeteneklerin tetikleyicisi eğilimler
Yeni öğretim uygulamalarında "eğilimler", daha da ehemmiyet kazandı. Bireysel değişiklıkları merkeze alan müfredatta eğilimlerin yetenekleri tetiklediğine odaklanıldı.
Eğilimlerin öğrencilerin edindikleri yetenekleri sergilemelerinde belirleyici role sahip bulunduğu vurgulandı.
Programlar arası bileşenler olarak "okuryazarlık" yetenekleri
MEB, müfredat çalışmaları ile yetenek merkezli yaklaşımı benimsedi. Bu yaklaşımda, sadeleştirilmiş içerikte öğrencilerin derinlemesine öğrenmesine imkân sağlayacak yeni yaklaşımlar belirlendi.
Bütüncül bir eğitim modeli
Yeni müfredatta, öğrenciyi zihinsel, sosyal, duygusal, duyuşsal, fiziksel ve ahlaki yönden bir bütün olarak gören "bütüncül eğitim yaklaşımı" modeli benimsendi.
Bu yaklaşımın merkeze aldığı konular ise, "insanın fıtri özelliklerini koruma ve geliştirme", "şahsiyet bütünlüğünü oluşturma", "karakter gelişimini sağlama" olarak sıralandı.
Yeni müfredatta, değişen dünyanın gereksinimlerine dünyada değişen hal ve gereksinimlere göre tekrar düzenlenebilecek biçimde elastik bir yapı benimsendi.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile öğrencilerin inanç, kimlik ya da sosyoekonomik halleri nedeniyle dezavantajlı olmadığı bir öğrenme süreci tasarlandı.
Yeni müfredatta Türkçe vurgusu
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde Türkçe'nin bütün zenginliğiyle toplumun birbiriyle iletişimine, bu iletişimi anlamlandırma çabalarına ve kültür
unsurlarını jenerasyondan kuşağa aktarılmasına liderlik ve eşlik ettiğine vurgu yapıldı.
Bu amaçla Türkçenin öğretimi ve öğrencilerin dil yeteneklerinin geliştirilmesi, eğitim sisteminde esas bir siyaset olarak yer aldı. Eğitimin her aşamasında, Türkçenin öğretimine, doğru tüketimine titizlikle ilgi edilecek.Türkçenin etkili kullanılmasına yönelik yeteneklerin kazandırılması da bütün derslerin ortak amacı olarak belirlendi.
Matematik alan yetenekleri
Matematik alan yetenekleri ilkokul, ortaokul ve lise seviyeini amacıylae alan ve proses bileşenleri ile modellenebilen yetenekler ehemmiyete alınarak belirlendi. Yeni müfredatta yer verdiği 5 matematik alan yeteneğine, matematiksel muhakeme, matematiksel mesele çözme, matematiksel temsil, veri ile çalışma ve veriye dayalı karar verme, matematiksel vasıta ve teknoloji ile çalışma olarak belirlendi.
Fen bilimleri dersine 13 alan yeteneğine geldi
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde 13 değişik fen bilimleri alan yeteneğine tanımlandı. Fen bilimleri alan yetenekleri, bilimsel izlenim, sınıflandırma, bilimsel izlenime dayalı
tahmin, bilimsel veriye dayalı tahmin, operasyonel tanımlama, hipotez oluşturma, tecrübe yapma, bilimsel çıkarım yapma, bilimsel model oluşturma, bütünevarıma dayalı akıl yürütme, bütündengelime dayalı akıl yürütme, ispat kullanma ve bilimsel sorgulama yeteneklerinden oluştu.
Fen bilimleri alan yeteneklerinin tamamı birbiriyle temaslı olup birtakım yetenekler ise aniden çok yetenekyi kapsayacak biçimde oluşturulandırıldı.
Sosyal bilimler amacıyla 17 alan yeteneğine belirlendi
Yeni müfredatta sosyal bilimler alan yetenekleri kapsamında yerli ve yabancı literatür, alanın kendisine özgü yapısı ve çağın gereklilikleri göz önünde bulundurularak 21. asır yetenekleri ile de kuvvetli ilişkileri olan 17 alan yeteneğine belirlendi. Bunlar, "zamanı algılama ve kronolojik düşünme", "ispata dayalı sorgulama ve araştırma", "tarihsel empati", "değişim ve sürekliliği algılama", "sosyal katılım", "girişimcilik", "mekansal düşünme", "coğrafi sorgulama", "coğrafi izlenim ve saha çalışması", "harita", "tablo, grafik, biçim ve diyagram", "mantıksal muhakeme", "felsefi sorgulama", "felsefi muhakeme", "felsefi fikir meydana koyma", "eleştirel sosyolojik düşünme", "tarihsel mesele analizi ve karar verme" yetenekleri olarak sıralandı.
Okuryazarlık yetenekleri, yeni hazırlanan öğretim uygulamalarının kesişim noktası olarak ele alındı ve bunlara her bir derse ait öğretim uygulamaında açık bir biçimde yer verildi.
Bu kapsamda, "sistem okuryazarlığı" ilk kez müfredata girdi. Sistem okuryazarlığı ile öğrencilerin getirilen rastgele bir hususta öğrenme yöntemini kendisinin belirlemesi, kendi kendisine öğrenebilmesi amaçlandı.
Bunun yaşama geçirilmesi amacıyla 9 alt okuryazarlık türü de belirlendi. Bu okuryazarlık çeşitleri ise bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, görsel okuryazarlık, kültür okuryazarlığı, vatandaşlık okuryazarlığı, veri okuryazarlığı, sürdürülebilirlik okuryazarlığı, sanat okuryazarlığı olarak sıralandı.
Okuryazarlık çeşitleri, okul evvelinden başlanarak sarmal bir yapı içersinde öğrenciye kazandırılacak.
Öğrencinin kendini inşasına imkân veren öğrenme yaşantıları
Bakanlığın yeni müfredatında, aktif öğrenmeyi esas alan öğretim uygulamaları, bütüncül gelişimi destekleyerek derin öğrenmeyi sağlamaya yönelik anlamlı öğrenme bağlamları içersinde gerçekleştirildi.
Öğrenmeyi genişleterek ve derinleştirerek zenginleştirme
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde zenginleştirme, öğrencilerin ileri seviye kavramları ve komplike fikir yapılarını keşfetmelerini teşvik edecek biçimde kurgulandı. Böylece öğrencilerin potansiyellerini olası olan en üst seviyeye çıkarmalarına katkı sağlamak amaçlandı.
Program dışı etkinlikler
Yeni müfredatta, disiplinler üstü ve disiplinler ötesi yaklaşımı destekleyen uygulama dışı etkinlikler de sıralandı.
Programda, bu etkinliklerle ilgili, "Öğrencilerin kendilerini tanımalarına yardımcı olan uygulama dışı etkinlikler; spordan sanata, kulüplerden gönüllülük faaliyetlerine, kamplardan yarışmalara, dinletilere ve sergi, ziyaret, konferans, turnuva gibi çok detaylı ilgi alanlarına yönelik faaliyetleri kapsadı ve disiplinler üstü ve disiplinler ötesi yaklaşımla esas yaşam yeteneklerini keşfetmeleri ve geliştirmeleri amacıyla öğrencilere fırsatlar sunar." değerlendirmelerine yer verildi.
Sonuç yerine proses merkezli ölçme değerlendirme yaklaşımı
Bakanlığın yeni eğitim uygulamaında, netice yerine proses merkezli ölçme değerlendirme yaklaşımı benimsendi. Bu yaklaşımla, ölçme değerlendirme uygulamalarında tanılayıcı, biçimlendirici ve seviye belirleyici değerlendirme yöntemleri arasında denge sağlandı.
Okul esaslı düzenleme
Öte yandan, öğretim uygulamalarının uygulanmasında, elastiklik sağlanması suretiyle mahalli ve çevresel eğitim gereksinimleri ehemmiyete alınacak, öğretmenlerin gereksinime yönelik işbirliğine dayalı karar verebilmesine imkân sağlanacak. Hem de her ders özelinde gereksinime göre kullanılabilecek biçimde düzenleme yapılabilecek.
Okul esaslı düzenlemeda, 10. sınıf kariyer rehberliğine ayrıldı. Öğretim uygulamalarında 10. sınıf seviyeinde okul esaslı düzenleme amacıyla ayrılan ders saatleri, zümre öğretmenleri tarafından, meslek seçimi ve kariyer düzenleme suretiyle öğrencilere yol gösterici olacak biçimde kullanılacak. Bu kapsamda plan edilen eğitim öğretim faaliyetleri, mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı bağlamında yürütülecek.
